Trung Cấp Y Khoa Hà Nội
Nhiều người cho rằng thuốc được bào chế từ cây Xáo Tam Phân được một số trang mạng giới thiệu rầm rộ để chữa ung thư như: Ung thư gan Hep- G2, ung thư đại tràng, ung thư vú, ung thư buồng trứng, ung thư cổ tử cung, khiến cho loại cây này bị săn lùng không chỉ trong các khu rừng ở Ninh Vân, Ninh Thuận mà còn tràn sang khai thác tận diệt ở Đại Lãnh, Vũng Rô.
Giá cây Xáo Tam Phân tăng lên vùn vụt, từ chỗ vài ba trăm nghìn 1kg nhưng do bị đồn thổi về công dụng thần dược nên giá của Xáo Tam Phân nay đã tới vài triệu đồng 1kg, nhưng nếu bạn không có chuyên môn của ngành Y học cổ truyền rất dễ mua phải “ cây Xáo Tam Phân giả”.
Xáo Tam Phân là cây gì?
Y sĩ Y học cổ truyền gọi Cây Xáo Tam Phân là thuốc mọi, thần xạ (Paramignya trimera), họ cam (Rutaceae), cây mọc phổ biến ở rừng núi một số tỉnh phía Nam như Khánh Hòa, Phú Yên, Ninh Thuận… Là cây gỗ nhỏ, thân màu nâu, có gai, lá đơn mọc cách, chính vì thế mà nó còn có tên Đơn diệp đằng thích. Đơn diệp là lá đơn, đằng là dây, thích là gai. Vì trên thân và cành của cây này có nhiều gai, kiểu thân của các cây họ cam. Thân cây có thể chất cứng, có đường kính từ 3-8cm, có thể vươn dài tới 5m, vỏ cây có màu vàng nhạt, trên thân khi cắt lát vẫn để sót lại các vết sẹo của những cái gai. Lá đơn, mép cong xuống phía dưới, hình thuôn hẹp, phiến lá dày, phía trên xanh đậm, phía dưới nhạt. Rễ cứng màu vàng đậm. Rễ có vị đắng nhẹ, hơi chát, hơi ngọt, ngửi có mùi thơm của tinh dầu. Đặc điểm này cũng gần giống với các vị và mùi của các cây họ cam, điều này giúp người ta có thể phân biệt được với các loại xáo tam phân giả: thân và rễ không có màu vàng mà hơi xám, khi nhấm thì có vị đắng, không ngọt, không thơm.
Tuy nhiên đây cũng chỉ là cách phân biệt mang tính chất cảm tính, tính chất sơ bộ mà thôi. Còn nếu chính xác, người ta phải tiến hành soi bột của vị thuốc này để tìm ra các đặc điểm chính; đồng thời có thể tiến hành một vài phản ứng hóa học đặc hiệu; nếu không, cũng sẽ bị đánh lừa bởi các rễ và thân của một số cây cùng họ cam.
Thực hư về công dụng Cây Xáo Tam Phân
Ngày nay ở nước ta, việc nghiên cứu thực nghiệm của Y học cổ truyền nhằm ức chế sự phát triển của các dòng tế bào ung thư: gan, phổi, vú, tử cung, buồng trứng… không phải chỉ có riêng thảo dược Xáo Tam Phân ở Khánh Hòa mà còn có rất nhiều các cây, các con khác nữa ví như loài hải sâm ở vùng biển nước ta cũng thể hiện hoạt tính kháng 3 dòng ung thư, song hải sâm chỉ được sử dụng như một vị thuốc bổ thận tráng dương. Dịch chiết của cây trám hồng có tác dụng gây độc trên 5 dòng tế bào ung thư, song vị thuốc này cũng chỉ dùng trị đau xương, đau khớp. Một số cây trong chi cườm rụng cũng có hoạt tính ức chế 3 dòng ung thư, song cườm rụng vẫn chỉ là vị thuốc chữa bệnh hậu sản, xương khớp, cảm mạo, ung nhọt…
Điều này cho ta thấy rằng từ việc Y sĩ Y học cổ truyền nghiên cứu đến thực nghiệm đến lâm sàng còn phải trải qua một quá trình rất dài. Thí nghiệm chỉ mang tính gợi mở những ý tưởng để tham khảo, định hướng cho các nghiên cứu tiếp theo. Để có thể trị được ung thư từ một cây thuốc, các nhà khoa học phải tiến hành chiết xuất các thành phần hóa học có tác dụng ức chế một hay nhiều loại tế bào ung thư nào đó. Sau khi đã có đủ số lượng chất mới có thể tiến hành thử nghiệm trên lâm sàng với nhiều bước tiếp theo.
Việc thực nghiệm này chỉ mang tính lý thuyết mà thôi, vì hàm lượng các chất hóa học này trong cây rất nhỏ. Cách khác nữa là sau khi chiết tách được các thành phần có tác dụng kháng ung thư, người ta bắt chước cấu trúc của nó rồi tiến hành tổng hợp hóa học để có đủ số lượng thuốc thực nghiệm trên lâm sàng. Cách này cũng rất tốn kém, trước khi nó trở thành một thuốc có thể chữa ung thư.
Một ví dụ khác, Nhân Sâm – một vị thuốc đứng đầu trong các vị thuốc. Trong thành phần hóa học của nó cũng có các thành phần ức chế tế bào ung thư, song nhân sâm cũng chỉ được coi như một vị thuốc bổ khí, mang tính chất bồi dưỡng khi cơ thể yếu mệt và cũng chỉ là vị thuốc có tác dụng “hỗ trợ” khi điều trị ung thư mà thôi. Giới thiệu một số ví dụ trên để thấy, việc chữa bệnh ung thư từ cây thuốc đâu có đơn giản như một số người đang sử dụng, hay đang sản xuất các chế phẩm để chữa 5 loại ung thư từ cây Xáo Tam Phân ở Khánh Hòa.
Cũng như các vị thuốc khác, Xáo Tam Phân là một cây thuốc quý, chữa được nhiều chứng bệnh: viêm gan, xơ gan… đã được nhiều cơ sở nghiên cứu và ứng dụng, cần được nâng niu và phát triển theo đúng nghĩa của nó. Cũng không nên quảng cáo theo xu hướng cực đoan để bán thuốc sống (rễ, thân, cành) xáo tam phân của gia đình mình kiếm được hoặc các chế phẩm từ xáo tam phân của cơ sở chữa bệnh hay bào chế của mình. Làm như thế là “lợi bất cập hại” và phản tác dụng, có hại chính cho uy tín của cơ sở. Đó là chưa kể đến việc, thế giới cho rằng, cơ sở mình “không hiểu gì về bệnh ung thư cả!”.
Và giờ đây, Trung cấp Y sĩ YHCT khuyến cáo người bệnh phải tự trang bị cho mình những hiểu biết cơ bản về cách sử dụng và tác dụng của các vị thuốc từ thảo mộc, trong đó có Xáo Tam Phân.
Xem thêm: Học Y sĩ Y học cổ truyền ở đâu tốt?
